Bugün, iş yerinde çoğumuzu etkileyen ama genellikle konuşulmayan bir konuyu ele alacağız: İmposter Sendrom, Sahtekarlık Sendromu olarak da türkçeleştiriliyor. Bu sendromun ne olduğunu yakından keşfedelim.

İmposter Sendromu, ya da ‘imposter fenomeni’, belirgin başarıya rağmen sürekli kendinden şüphe duyma ve yetersizlik hissidir. Bu sendromu yaşayan kişiler, başarılarını kendi becerileri veya çabaları yerine şansa veya dış faktörlere bağlarlar. Bu durum, kaygı, stres ve ‘sahtekar’ olarak ortaya çıkma korkusuna yol açabilir.

Bu kişilerin tipik düşünce hatalarına baktığımızda ise kendinden şüphe tipik bir durumdur. Şüphe duyar sürekli yeteneklerini sorgular. Başarı elde etse bile dış faktörlere bağlar. “Şanslıydım, kim olsa yapardı!” Gibi düşünür. Halbuki ne kadar çabalamıştı. Hepsini unutur…Bu kişilerin kendilerinden, işlerinden olan yüksek beklentileri, ulaşılamaz hedefleri sürekli hayal kırıklığı yaşamalarına sebep olur.

İmposter Sendromun kariyeriniz üzerinde de etkileri büyüktür:

Kariyer Durgunluğuna Sebep Olabilir: Yetersiz görülme korkusu içindeyken terfi almaktan veya yeni fırsatları takip etmekten kaçınırsınız.
Aşırı Çalışma ile Tolere Etmeye Çalışırsınız : Değerinizi kanıtlamak için aşırı hazırlık yapma veya çok çalışma. Örneğin: Yapacağınız sunum zaten hazırdır ama bir türlü ikna olamazsınız hazır olduğunuza.
Zorluklardan Kaçınırsınız: Başarısız olmaktan çekindiğiniz için yeni projeler veya sorumluluk almaktan kaçınırsınız

Peki İmposter Sendromu üstesinden nasıl geliriz?

Tetikleyicileri Belirleyin

Bana bunu hissettiren durumlar neler? Kendinize sorun bunlar üzerine kağıt kalemle çalışın.
Yetersizlik hissini uyandıran belirli durumlar üzerinde düşünün. Toplantılar sırasında mı, geri bildirim alırken mi yoksa yeni görevler üstlenirken mi? Bu tetikleyicileri tanımak, onlara hazırlanmanıza yardımcı olabilir.

Duygularınızı Adlandırmayı Öğrenin:

Ne hissettiğinizi daha kesin bir şekilde ifade etmek için duygusal söz dağarcığınızı genişletin.

“Kötü hissediyorum” demek yerine, “güvensiz”, “endişeli” veya “bunalmış” gibi kelimeler deneyin. Bu ifadeler duygularınızın temel nedenlerini daha iyi anlamanıza yardımcı olabilir. Ve ayrıca güvendiğiniz arkadaşlar ve aile fertleriyle hislerinizi paylaşın. Bu zayıflık değil. Yetersizlik duyguları devam ederse, bir ruh sağlığı uzmanıyla görüşmeyi düşünebilirsin. Her ne kadar imposter olarak kategorize etsekte aldında başka psikolojik durumlar da olabilir.

Başarılarınızı Yazın 

Kat ettiğiniz yolu ve başarılarınızı, aldığınız olumlu geri bildirimleri yazın
Zamanda bir yolculuk yapsak ve geçmişteki sizi ziyarete gitsek, belki de işlerin bu kadar yolunda gideceğini düşünmemişti. Hayat boyu beklentilerinizin ötesinde birçok deneyim yaşadınız ve önemli başarılara imza attınız. Bence bunu hakettiniz.
Bu başarıları hatırlamak, kendinize olan güveninizi artırabilir ve gelecekteki zorluklarla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

Kendinize Şefkat Gösterin

Şefkat burda olmazsa olmaz. Benzer bir durumda bir arkadaşınızı nasıl rahatlatacağınızı kendinize sorun. Arkadaşınıza söyleyeceğiniz destekleyici ifadeleri kendiniz için kullanın. Olumsuz kendi kendine konuşmayı, öz şefkati teşvik eden cesaretlendirici sözlerle değiştirin.

“Sonuç olarak bu şekilde hissediyorsanız yalnız olmadığını unutmayın. Birçok insan bu hisleri yaşıyor. Bu duygu ve düşünceleri kabul edip ele alarak, imposter sendromunun üstesinden gelebilirsiniz.


Kln. Psikolog Barış Gürkaş